Kể chuyện EURO 1964: Chức vô địch của đoàn kết và sự... lãng quên

Còn nhớ tại vòng loại EURO 1960, Tây Ban Nha đã bị loại tức tưởi bởi người Liên Xô dù bóng còn chưa lăn. Vì những tính toán chính trị, tướng Franco không cho phép đội tuyển quốc gia bay sang Moscow để tham dự trận lượt đi. La Roja sau đó bị xử thua, còn Liên Xô tiến một mạch vào VCK và trở thành nhà vô địch đầu tiên của giải đấu.

Nhưng 4 năm sau, Tây Ban Nha lại là chủ nhà của VCK EURO 1964. Họ đã nhận lời cảnh cáo từ UEFA vì hành vi phi thể thao trong quá khứ và buộc phải bằng mặt không bằng lòng đón tiếp Liên Xô tới đất nước của mình. Còn Franco thì cũng đã hiểu ra giá trị của chiến thắng trên sân cỏ có lợi thế nào tới vị thế của ông trên bàn cờ quyền lực.

Và thế là thay vì chống đối, Franco ngồi yên sau cánh gà quan sát Luis Suarez cùng các đồng đội bước vào trận chung kết với Liên Xô, như một người hâm mộ bình thường. Hôm đấy, Bernabeu phủ kín 80.000 chỗ ngồi bằng rừng cờ hoa, thanh âm rực rỡ. 

Hàng vạn người kỳ vọng Di Stefano sẽ ghi bàn, nhưng trên hết là đặt niềm tin vào ngôi sao lớn nhất Luis Suarez. Tiền vệ hào hoa này là một phần quan trọng của Inter Milan huyền thoại từng 2 lần liên tiếp vô địch cúp C1. Bấy giờ, ông có nhiệm vụ dẫn dắt các đồng đội trẻ đánh bại Liên Xô.

"Điều tôi nhớ nhất trong trận chung kết chính là bầu không khí đặc quánh tại Bernabeu", Suarez nhớ lại. "Chúng tôi đã chật vật vượt qua Hungary ở trận bán kết kéo dài tới hiệp phụ, vì thế người hâm mộ đang ở trạng thái sung mãn nhất để cổ vũ chúng tôi ngay từ tiếng còi khai cuộc. Điều đó cho chúng tôi cảm giác an toàn và yên tâm thấy lạ".

Trận chung kết được diễn ra ở Bernabeu, một nơi không lạ lẫm gì với HLV của La Roja khi đó là Jose Villalonga Llorente. Người đàn ông sinh năm 1919 này bắt đầu sự nghiệp huấn luyện tại chính Bernabeu và giúp Real vô địch cúp C1 năm 1956. Khi đó, ông mới 36 tuổi và trở thành HLV trẻ nhất từng vô địch giải đấu.

Villalonga giúp Real giành thêm "cú ăn 3" trong mùa sau trước khi có quyết định bất ngờ là chuyển sang dẫn dắt đội bóng hàng xóm và là kình địch của Real: Atletico Madrid. Tại bờ bên kia của thành phố, Villalonga cũng giành không ít thành công cùng với Los Rojiblancos.

Với một CV khủng và đầy tranh cãi, Villalonga nhận việc tại ĐT Tây Ban Nha từ năm 1962 và bắt tay vào xây dựng một tập thể đúng nghĩa bỏ ngoài tai mọi... tranh cãi. Cũng như ngày nay, 6 cầu thủ xuất phát trong đội hình chính của Tây Ban Nha ở chung kết EURO 1964 đến từ Real và Barca. Làm sao Villalonga kết hợp được những kẻ không đội trời chung này?

"Chúng tôi thi đấu nhuần nhuyễn như một tập thể", Suarez chia sẻ. "Các cầu thủ gắn kết, hiểu và hỗ trợ cho nhau rất tuyệt vời, phần lớn là vì bọn họ chỉ đến từ vài CLB. Chỉ một người duy nhất trong số này có kinh nghiệm quốc tế, là tôi. Tôi là người già nhất (29 tuổi) và từng thi đấu ở nước ngoài. Nhưng hơn tất cả, đây là một tập thể, chứ không phải là một nhóm các cầu thủ hàng đầu được gọi vào với nhau. Chính sức mạnh tập thể là yếu tố lớn nhất dẫn đến chức vô địch".

Sau 90 phút, đội bóng của Villalonga đã khuất phục Liên Xô với tỷ số 2-1 để lần đầu đăng quang một giải đấu lớn. Đó là chức vô địch đứng độc lập suốt gần nửa thế kỷ trong dòng thời gian của Tây Ban Nha.

Trước đó, La Roja không vượt qua được vòng loại ở World Cup 1954 và 1958, không qua được vòng bảng ở World Cup 1962 cũng như 1966. Họ thậm chí còn phải đợi đến tận năm 1980 mới có lần tiếp theo vào tới chung kết EURO nhưng lại thất bại trước người Pháp.

Vì nhiều lý do, vinh quang năm 1964 này nhanh chóng phai nhạt dần trong tâm trí người dân Tây Ban Nha. "Nếu tìm hiểu về chức vô địch đó, truyền thông Tây Ban Nha không hề coi trọng tầm quan trọng của nó", Juan Castro, nhà báo kỳ cựu của Marca nhận xét. "Chức vô địch này không nằm trong tâm khảm của công chúng. Nhiều khả năng, nguyên nhân là vì đấy là đội bóng không có siêu sao ngoại trừ Suarez. Nếu bạn hỏi bất kỳ ai trong một quán bar ở Tây Ban Nha xem ai là HLV của La Roja ại EURO 1964, sẽ chẳng ai nhớ tới Villalonga đâu. Chiếc cúp chỉ quan trọng trong thời điểm nó nhưng bị xóa ngay trong hồi ức".